Русский

Майкл Дже́рард Та́йсон (англ. Michael Gerard Tyson; род. 30 июня 1966, Браунсвилл, Бруклин, Нью-Йорк, США) — американский боксёр-профессионал, выступавший в тяжёлой весовой категории; один из самых известных и узнаваемых боксёров в истории. Национальный Олимпийский чемпион США среди юниоров в первом тяжёлом весе (1982). Абсолютный чемпион мира в тяжёлой весовой категории среди профессионалов (1987—1990). Чемпион мира по версиям WBC (1986—1990, 1996), WBA (1987—1990, 1996), IBF (1987—1990), The Ring (1988—1990). Линейный чемпион (1988—1990). Победил 11 бойцов за титул чемпиона мира в тяжёлом весе[1]. Самый высокооплачиваемый боксёр в истории (до Флойда Мейвезера).

«Самый перспективный боксёр» 1985 года по версии журнала «Ринг». Лучший боксёр вне зависимости от весовой категории по версии журнала «Ринг» (1989—1990). «Боксёр года» по версии журнала «Ринг» (1986, 1988). «Боксёр года» по версии BWAA (1986,1988). «Спорт личность года» по версии BBC (1989). Иностранный спортсмен года по версии BBC (1989). Лучший спортсмен за рубежом (1987—1989) по версии BBC. Рекордсмен по количеству наград «событие года» по версии журнала «Ринг»: 4 раза получал награду: 1995 — Возвращение Тайсона, 1997 — Укус во время боя с Эвандером Холифилдом, 1998 — Восстановление Тайсона, 2002 — Скандальная пресс-конференция Тайсон — Льюис. «Самый жестокий человек в истории спорта» и «Самый сильный нокаутёр в истории» по версии канала ESPN.

Включён в Международный зал боксёрской славы (2011), во Всемирный зал боксёрской славы (2010), в зал славы бокса штата Невада (2013), в Зал Славы WWE (2012). На 49-й ежегодной конвенции WBC в Лас-Вегасе, Майк Тайсон был внесён в Книгу Рекордов Гиннеса и в торжественной обстановке получил два сертификата: за наибольшее количество самых быстрых нокаутов и за то, что стал самым молодым чемпионом мира в тяжёлом весе.

Является обладателем многих мировых рекордов, не побитых по сей день: самый молодой чемпион мира в тяжёлом весе (в 20 лет 144 дня); самый молодой абсолютный чемпион мира (в 21 год); боксёр, потративший наименьшее время с момента дебюта на завоевание титулов чемпиона и абсолютного чемпиона мира в тяжёлом весе (1 год 8,5 месяцев и 2 года 5 месяцев соответственно); первый и единственный абсолютный чемпион, который завоевал три основных титула последовательно один за другим; самый высокооплачиваемый тяжеловес в истории; единственный, защитивший титул абсолютного чемпиона (WBC, WBA, IBF) 6 раз подряд; наибольшее количество самых быстрых нокаутов (9 нокаутов менее, чем за 1 минуту); самый быстрый нокаут на юношеских олимпийских играх (8 секунд).

Имеет три судимости. В 1992 (за изнасилование приговорён к 6 годам тюрьмы, из которых отсидел 3), в 1998 (за избиения людей, которые столкнулись с его машиной; приговорён к 3,5 месяцам лишения свободы) и 2008 годах (сутки тюрьмы за употребление наркотиков и вождение автомобиля в состоянии наркотического опьянения). В юном возрасте также отбывал наказания в детских колониях. Женат третьим браком. Отец восьми детей. В 2009 году трагически погибла его четырёхлетняя дочь. Исповедует ислам и имеет арабское имя Мали́к Абду́л Ази́з (англ. Malik Abdul Aziz). Является веганом.

Основатель промоутерской компании Iron Mike Promotions. Кроме бокса Майк известен своей актёрской карьерой. Принял участие в написании сценария к автобиографическому фильму «Тайсон» (1994), снялся в двух документальных фильмах «По ту сторону славы» (2003) и «Майк Тайсон» (2009). В 2016 году снялся в одной из главных ролей фильма «Ип Ман 3». Прозвище — «Железный Майк».

Ապրիլ ամսվա ամփոփում

Մարդու տնտեսական հետեւանքով առաջացած բնապահպանական հիմնախնդիրներ:

Գաղափար կենսոլորտի մասին:Կ ենսոլորտի բաղադրիչներ:

մթնոլորտ, քարոլորտ, ջրոլորտ:

Մուտացինաերի դասակրգում:

Ժառանգական փոփողականության հիմնական ձևերը

Բազմամատություն, Փետրածածկույթի բացակայում, մարդու մատերի կարճությունը, գունանյութի բացակայություն:

Ժառանգական փոփողականությունը լինում է

Կորիզային (մուտացիոն և համակցական) և ցիտոպլազմայի (միտոքոդրումային և քրոլոպաստային) Մուտացիաններ:

Գենետիկական նյութի ժառանգական փոփողականությունն անվանում են մուտացիա:

Մուտացիաններ առաջաննում են գենի , քրոմոսոմի կառուցվածքի, քրոմոսոմների թվի փոփողության հետևանքով և տեսակի ներսում ծառայում են որպես գենետիկական բազմազանության առաջացման աղբյուր: Մուտացիան թռիչքաձև փոփողությունն է , որը առանձնյակների տալիս է որակական նոր հատկանիշներ: Մուտացիաներն օրգանիզմի համար կարող է լինել օգտակար, չեզոք, վնասակար:

Քրոմոսոմային եւ գենային մուտացիաներ:

Սրա ժամանակ տեղի են ունենում առանձին քրոմոսոմների կառուցվածքի խոշոր փոփոխություներ։ Այդ դեպքում դիտվում է մեկ կամ մի քանի քրոմոսոմների գենետիկական նյութի կորուստ (դելեցիա) կամ կրկնապատկում (դուպլիկացիա), ինչպես նաև առանձին քրոմոսոմների հատվածների կողմնորոշման փոփոխություն (ինվերսիա), և գենետիկական նյութի տեղափոխություն մեկ քրոմոսոմից մյուսի վրա (տրանսլոկացիա) (ծայրահեղ դեպք է հանդիսանում ամբողջական քրոմոսոմների միավորումը, դրա օրինակ է Ռոբերտսոնյան տրանսլոկացիան, որը հանդիսանում է քրոմոսոմային մուտացիայից գենոմայինի անցումային տարբերակ)։ Գենային մակարդակով ԴՆԹ-ի սկզբնական կառուցվածքի փոփոխությունները մուտացիայի ազդեցության տակ նվազ նշանակալից են, քան քրոմոսոմային մուտացիաների դեքում, սակայն գենային մուտացիաերը առավել հաճախ են հանդիպում։

ՈՒռուցքներ եւ ուռուցգային բջիջներ:

Ուռուցքներ, նորագոյացություններ, բլաստոմաներ, ավելցուկային, ախտաբանական հյուսվածքների գերաճ, որը շարունակվում է նույնիսկ ուռուցքածին պատճառի ազդեցության ընդհատումից հետո։ Ուռուցքը տիպիկ պաթոլոգիական պրոցես է։ Դա չկանոնավորվող անսահման հյուսվածքային աճ է։ Ուռուցքները կազմված են որակապես փոփոխված, տարբերակումը կորցրած բջիջներից, որոնց հատկությունները փոխանցվում են իրենց սերունդներին։

Բույսերի եւ կենդանիների սելեկցիա: Դրանց դերը մարդու կյանքում եւ բնության մեջ:

Առաջադրանք

Ուրիշի ուղղակի խոսքը փոխակերպի՛ր անուղղակի խոսքի։
1․ -Այսպիսի երջանկության ես երբեք չեմ հանդիպել իմ կյանքում,-խոստովանեց Գարեգինը։

2․Դերասանն ասաց.

-Ես ստանձնեցի այս դերը, որպեսզի բեմից ասեմ այն, ինչ չեմ ասել կյանքում։

3․Ասատուրն ասաց.

-Բագրա՛տ, վաղուղ էի քեզ փնտրում, որովհետեւ համոզված էի, որ դու ինձ համար կանես այն, ինչ պատանեկան տարիների բարեկամությունն է պարտադրում։

4․Օտարազգի գիտնականը խոստովանեց.

-Վախենում էի, թե Հայաստանում կհանդիպեմ մի հինավուրց երկրի ծերացած ժողովրդի, բայց օր օրի համոզվում եմ, որ այս հնադարյան հողի վրա ապրում է կենսունակ մի ժողովուրդ։

5․Իսրայելն ասաց որդուն.

-Հրաշքի չպիտի սպասենք, մենք մեր ձեռքով պիտի փրկվենք, իսկ եթե մեռնենք՝ միայն հերոսի մահով։

6.Առանց քեզ, ես դժվար եմ պատկերացնում իմ երջանկությունը, – ասաց տղան Գոհարին:

7.Հայրը մեղադրում է որդուն.
-Դու փախչում ես քո մասնագիտությունից և քեզ արդարացնելու համար, փորձում ես մեղավորներ փնտրել:

8.Վիկտոր Համբարձումյանը պատասխանեց.
-Երբ կարոտում եմ երկինքը, գալիս եմ Բյուրական, բայց ոչ թե աստղադիտակից եմ նայում, այլ նստում եմ տանս առջև և հիանում երկնքով:

Հայոց լեզու

  1. Ներգործական կառույցի նախադասությունները դարձրու կրավորական կառույցի․

Ահեղ կայծակը ճեղքել էր եկեղեցու ժայռակոփ պարիսպները։

Եկեղեցու ժայռակոփ պարիսպները ճեղքվել էին ահեղ կայծակից։

Հազարավոր ստրուկներ կառուցել են Քեոփսի բուրգը

Քեոփսի բուրգը կառուցվել է հազարավոր ստրուկների կողմից։

Վահանն ու Արամը հսկա ժայռաբեկորը գլորեցին ձորը։

Հսկա ժայռաբեկորը գլորվեց ձորը Վահանի ու Արամի կողմից։

Կատաղի քամին թմբկահարում էր մանրավաճառի խանութի դռներն ու պատուհանները։

Մանրավաճառի խանութի պատուհանները թմբկահարվում էին կատաղի քամուց։

Յոթերորդ դարում արաբ հրոսակները այրել են հայոց բազում ձեռագիր մատյաններ։ 

Հայոց բազում ձեռագիր մատյաններ այրվել են յոթերորդ դարում արաբ հրոսակների կողմից։

2․Կրավորական կառույցի նախադասությունները դարձրու ներգործական․

Այգին ողողվել էր արևի ոսկեզօծ շողերով։

Արևի ոսկեզօծ շողերը ողողել էին այգին։

Հյուրասենյակում Անտոնինան շրջապատվեց կանանց խմբով։

հյուրասենյակում կանանց խումբը շրջապատել էր Անտոնինային։

Գյուղի թեքված եկեղեցին կառուցվել է միջնադարի վարպետների կողմից։

Միջնադարի վարպետներն էին կառուցել գյուղի թեքված եկեղեցին։

Փայտե կամրջի հենասյունը կոտրվել էր վարարած գետի ջրերից։

Վարարած գետի ջրերը կոտրել էին փայտե կամրջի հենասյունը։

Իրիկվա հովից տարուբերվում էին սիմինդրի կոշտացած ցողունները։

Իրիկվա հովը տարուբերում էր ցիմինդրի կոշտացած ցողունները։

3. Կազմիր բարդ բառեր՝ տրված բարդ բառի առաջին արմատը դարձնելով վերջին արմատ․ 

  1. սիրատենչ-ընկերասեր
  2. Նրբահյուս-նրբանուրբ
  3. հացթուխ-գարեհաց
  4. մարդախույս-լավամարդ
  5. Սակավախոս-ջրասակավ
  6. սրտաբուխ-գթասիրտ

Բույսերի և կենդանիների սելեկցիա

Բույսերի և կենդանիների սելեկցիա, դերը մարդու կյանքում և բնության մեջ:
Լրացուցիչ աշխատանք
Թարգմանել հղումներով նշված  որևէ նյութ և պատրաստել ուսումնական նյութեր
Բերել ձեզ ծանոթ, հանդիպող սելեկցիաների օրինակներ, որն է դրա կենսաբանական նշանակությունը:

Սելեկցիա կամ ընտրասերում, գիտությունը, զբաղվում է տարբեր օրգանիզմների, բնության մեջ գոյություն ունեցող տեսակների բարելավմամբ և կենդանիների նոր ցեղատեսակների, բույսերի նոր սորտերի և բակտերիաների նոր շտամների ստեղծմամբ։

Սելեկցիան մշակում է բույսերի և կենդանիների ժառանգական հատկանիշների վրա ներգործելու եղանակներ՝ մարդու համար այն անհրաժեշտ ուղղությամբ փոփոխելու նպատակով

Ձևեր

Սելեկցիան բուսական և կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ձևերից է և ենթարկվում է նույն օրենքներին, ինչ տեսակների էվոլյուցիան բնության մեջ, բայց բնական ընտրությունը, մասնակիորեն, այստեղ փոխարինվել է արհեստականով։ Սելեկցիան մեծ դեր ունի բնակչությանը պարենամթերքով ապահովելու գործում։

Հասարակ սելեկցիայի և ընտելացման միջոցով մարդկությունն արդեն նեոլիթի ժամանակաշրջանում ուներ գրեթե բոլոր ժամանակակից պարենային բույսերի մշակովի ձևերը և ընտանի կենդանիները։

Վահանանց եւ Վարդանանց պատերզմներ

Առաջադրանք

  • Ինչպիսի՞ իրավիճակ էր Արևելյան Հայաստանում 5-րդ դարի առաջին կեսին։
  • Նկարագրե՛լ Վարդանանց պատերազմի ընթացքը։
  • Վարդանանց պատերազմ, 450-451 թվականներին տեղի ունեցած ապստամբություն, որն ուղղված էր Սասանյան Պարսկաստանի կրոնափոխության և պարսկացման քաղաքականության դեմ։ Մասնակցել են հիմնականում հայկական, մասամբ նաև՝ վրացական և աղվանական ուժեր։
  • Վարդանանց պատերազմը կրոնակա՞ն պատերազմ է։ Հիմնավորիր ինչու՞։
    • Այո Վարդանանց պատերազմը կրոնական պատերազմ է, քանի որ Սասանյան Պարսկաստանի արքա Հազկերտ Բ-ն, դիմելով «հայոց բոլոր մեծամեծերին», հատուկ հրովարտակով պահանջում է հայերի կրոնափոխություն և զրադաշտականության ընդունում։
  • Որո՞նք են Վահանանց պատերազմի պատճառները և հետևանքները:
  • Համեմատե՛լ Վահանանց և Վարդանանց պատերազմները

Մուտացիա

Ժառանգական փոփողականության հիմնական ձևերը

Բազմամատություն, Փետրածածկույթի բացակայում, մարդու մատերի կարճությունը, գունանյութի բացակայություն:

Ժառանգական փոփողականությունը լինում է

Կորիզային (մուտացիոն և համակցական) և ցիտոպլազմայի (միտոքոդրումային և քրոլոպաստային) Մուտացիաններ:

Գենետիկական նյութի ժառանգական փոփողականությունն անվանում են մուտացիա:

Մուտացիաններ առաջաննում են գենի , քրոմոսոմի կառուցվածքի, քրոմոսոմների թվի փոփողության հետևանքով և տեսակի ներսում ծառայում են որպես գենետիկական բազմազանության առաջացման աղբյուր: Մուտացիան թռիչքաձև փոփողությունն է , որը առանձնյակների տալիս է որակական նոր հատկանիշներ: Մուտացիաներն օրգանիզմի համար կարող է լինել օգտակար, չեզոք, վնասակար:

ՀՀ մարզերը — ինքնաստուգում

1․ Ո՞ր շարքի մարզկենտրոններն են դասավորված հարավից հյուսիս հաջորդականությամբ.
1) Եղեգնաձոր, Աշտարակ, Գյումրի, Արտաշատ
2) Եղեգնաձոր, Արտաշատ, Աշտարակ, Գյումրի
3) Արտաշատ, Աշտարակ, Եղեգնաձոր, Գյումրի
4) Եղեգնաձոր, Արտաշատ, Գյումրի, Աշտարակ

2․ Ընտրել «մարզ – քաղաք» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

  1. Տավուշի ա. Գորիս
  2. Արարատի բ. Մասիս
  3. Սյունիքի գ. Դիլիջան
  4. Շիրակի դ. Արթիկ
    1) 1–գ, 2–բ, 3–ա, 4–դ 3) 1–դ, 2–ա, 3–գ, 4–բ
    2) 1–ա, 2–բ, 3–գ, 4–դ 4) 1–դ, 2–բ, 3–ա, 4–գ

3․ Ի՞նչն ընդհանուր չէ Արարատի և Արմավիրի մարզերի համար.
1) Գերիշխում են կուլտուր ոռոգելի հողերը:
2) Արդյունաբերության մեջ առաջատար է ատոմային էներգետիկան:
3) Բնորոշ են խոշոր գյուղերը:
4) Գյուղատնտեսության զարգացման գլխավոր պայմանն արհեստական ոռոգումն է:

4․ Տավուշի մարզում տնտեսության ո՞ր ենթաճյուղն է բացակայում.
1) գինու և պահածոների արտադրություն
2) գունավոր մետաղաձուլություն և քիմիական արդյունաբերություն
3) հանքային ջրերի արտադրություն և զբոսաշրջություն
4) գորգագործություն և փայտամշակություն

5․ Ի՞նչն է ընդհանուր Կապան և Հրազդան քաղաքների համար.
1) Երկաթուղային հանգույցներ են:
2) Արդյունաբերության առաջատար ճյուղը պղնձաձուլությունն է:
3) Գործում են հզոր ջերմաէլեկտրակայաններ:
4) 20–րդ դարի 80–ական թվականներին գործել են խոշոր մեքենաշինական ձեռնարկություններ:

6․ Ի՞նչն է ընդհանուր Գյումրի և Իջևան քաղաքների համար.
1) Արդյունաբերության առաջատար ճյուղը փայտամշակումն է: 2) Երկաթուղային հանգույցներ են:
3) Բազմագործառութային քաղաքներ են:
4) Գործում են խոշոր գորգագործական ֆաբրիկաներ:

7․ Հրազդան և Արարատ քաղաքների օդային ավազանի աղտոտման պատճառներից է.
1) մեքենաշինական ձեռնարկությունների առկայությունը
2) շինանյութերի արդյունաբերական ձեռնարկությունների արտանետումները
3) քիմիական արդյունաբերության ձեռնարկությունների արտանետումները
4) գունավոր մետաղաձուլական ձեռնարկությունների արտանետումներ

8․ Արդյունաբերական ձեռնարկությունների արտանետումների հետևանքով առավել աղտոտված բնակավայրեր են.
1) Արարատը և Ագարակը
2) Ջերմուկը և Դիլիջանը
3) Չարենցավանը և Արմավիրը
4) Վեդին և Սպիտակ

9․ Ներկայացնել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզի զբոսաշրջության զարգացման հեռանկարները։——————-

10․ Համեմատել և առանձնացնել, այն նմանությունները և տարբերությունները, որոնք առկա են Արարատի և Արմավիր մարզերում։