Ճամփորդության ժամանակը՝ դեկտեմբերի 23-ին՝  ժամը 9․15-ին

Ճամփորդության վայրը՝ Ամանորին ընդառաջ՝ ուսումաճանաչողական ճամփորդություն դեպի Արմավիրի մարզ՝  Վաղարշապատ քաղաք, ճանապարհին՝ այցելություն Սուրբ Հռիփսիմեի տաճար, այցելություն նկարիչ Մհեր Աբեղյանի պատկերասրահ-թանգարան և քայլք քաղաքում, այցելություն, Կոմիտասի, Մակար Եկմալյանի արձաններին, Հովանոցներով փողոց՝ ամանորյա տոնավաճառ,  քայլք Մայր տաճար, այցելություն տաճարի գանձատուն,  Սուրբ  Գայանեի վանք, այց հայ երախտավորների շիրիմներին, վերադարձին՝ Զվարթնոցի տաճար։

Ճամփորդության մասնակիցներ՝ Քոլեջի տարատարիք սովորողներ

Նպատակը՝  հայրենագիտական-ճանաչողական ճամփորդությամբ սովորողները կճանաչեն հայոց հոգևոր մայրաքաղաքը՝ իր տեսարժան վայրերով, վերադարձին՝ այցելություն  Զվարթնոցի տաճար։

Նախապատրաստական աշխատանքներ

 Սովորողները նախապես համացանցի միջոցով, ծանոթանում են Էջմիածին քաղաքին, նրա տարածքում գտնվող պատմամշակութային  կոթողներին,   առցանց տեղեկություններ են հավաքում, հրապարակումներ անում իրենց բլոգներում և Քոլեջի ենթակայքում:

• Լիանա Գրիգորյան
• Մերի Քերոբյան
• Արմանուշ Ղազարյան
• Հասմիկ Խաչատրյան
• Նարեկ Սոսոյան
• Արմեն Ավետիսյան
• Գոհար Սիմոնյան
• Հովհաննես Աղայան
• Պարգև Թադևոսյան
• Մանյա Կարապետյան
• Սոնա Մեհրաբյան
• Ռաֆայել Մկրտումյան
• Օֆելյա Առաքելյան

Ճարտարապետական հուշարձանների նկարագրություն

Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին գտնվում է Վաղարշապատի հյուսիսարևելյան կողմում՝ Հայաստանում քրիստոնեություն տարածող սուրբ Հռիփսիմեի և նրա 32 ընկերուհիների (Հռիփսիմյանց կույսեր) նահատակման վայրում: Ըստ Ագաթանգեղոսի՝ 301 թ-ին այստեղ, Գրիգոր Լուսավորչի նախաձեռնությամբ և առաջնորդությամբ, Տրդատ Գ Մեծ արքան, նրա քույր Խոսրովիդուխտը և Աշխեն թագուհին, ի հիշատակ նահատակ կույսերի, կառուցել են վկայարան՝ կիսագետնափոր դամբարան, վրան՝ ամպհովանի: Եկեղեցին կառուցվել է 618 թ-ին։ Իր ճարտարապետական կատարելությամբ այդ տիպի եկեղեցիների լավագույն օրինակն է, որի հորինվածքը լայնորեն տարածվել է Հայաստանում: 1776 թ-ին Սիմեոն Ա Երևանցին կառուցել է վանքի աղյուսաշեն պարիսպները, հյուսիսային դարպասը և 2 շրջանաձև բուրգերը, իսկ  Վազգեն Ա Պալճյանի հայրապետության տարիներին (1955–94 թթ.) բարեկարգվել է վանքի տարածքը, կառուցվել աղբյուր,  տեղադրվել է նոր սեղան Ավագ խորանում,  պատրաստվել կոփածո երկաթից ջահ,  հիմնովին վերակառուցվել է վթարված զանգակատունը (1987 թ.):

Սուրբ Գայանե վանքը միջնադարյան կրոնական կառույց է Վաղարշապատ քաղաքի հարավային կողմում, սուրբ Գայանեի և նրա երկու ընկերուհիների նահատակման վայրում: Այստեղ, ըստ Ագաթանգեղոսի նույնպես վկայարան է կառուցել: 630 թվականին Եզր Ա Փառաժնակերտցին քանդել է վկայարանը և տեղում սրբատաշ տուֆով շինել այսօր կանգուն Սուրբ Գայանե եկեղեցին, վանական միաբանություն հաստատել: Սուրբ Գայանե եկեղեցին ներդաշնակ համաչափություններով, տպավորիչ ինտերիերով քառամույթ գմբեթավոր բազիլիկ է, որի Ավագ խորանի տակ գտնվում է սրբուհու՝ հարավարևելյան ավանդատնից մուտքով թաղածածկ դամբարանը: 1764 թվականին Սիմեոն Ա Երևանցին Սուրբ Գայանե եկեղեցու տարածքում կառուցել է ստորգետնյա խոշոր սառցատուն՝ վանքի մթերքները պահելու համար: Եկեղեցու վանահայր Վահան Բաստամյանցը նորոգել է վանքը, կառուցել արևմտյան կամարակապ դարպասը, վանահոր և միաբանների բնակելի շենքերը, դպրոց, որտեղ ինքը դասավանդել է, հիմնել է տպարան և հրատարակել «Դպրոց» ամսագիրը:
1910 թվականին Նոր Նախիջևանի հայ համայնքը սև գրանիտից տապանաքար է բերել սուրբ Գայանեի գերեզմանի համար: 1959 թվականին Սուրբ Գայանե եկեղեցին նորոգվել է, եկեղեցու ներսը մաքրվել է սվաղից, հատակը սալարկվել, տարածքը բարեկարգվել, բակում կառուցվել է մատաղատուն, աղբյուր (ճարտ.՝ Ռ. Իսրայելյան):  Վերջին անգամ նորոգվել է 1977–1980 թվականներին լոնդոնահայ Հարություն Մութաֆյանի բարերարությամբ։

Էջմիածնի Մայր տաճարը խաչաձև-կենտրոնագմբեթ, քառախորան հայկական եկեղեցական հորինվածք է, որը  մեծ ավանդն է եղել համաշխարհային քրիստոնեական ճարտարապետության զարգացման մեջ: Ճարտարապետական այս հորինվածքը 9-11-րդ դդ. տարածվել է նաև Եվրոպայում: Տաճարի համար «Էջմիածին» (իջավ Միածինը) անունն առաջին անգամ օգտագործել է 13-րդ դարի պատմիչ, Սյունյաց մետրոպոլիտ Ստեփանոս արք. Օրբելյանը: 17-րդ դարասկզբին Պարսից շահ Աբաս Ա-ն սկզբնապես որոշել է քանդել Մայր Տաճարը: Բարեբախտաբար այս չարամիտ նպատակը խոջա Նազարի ջանքերով կանխվել է, սակայն հետագայում՝ 1614 թ., Մայր Տաճարից հանգու­ցային տեղերից հանվեցին 15 քարեր, որոնք  տեղափոխվեցին Պարսկաստան, որպեսզի Սպահանի մոտ Մայր Տաճարի նմանողությամբ նոր տաճար կառուցվի, որպեսզի հայրենիքից տեղահանված հազա­րավոր հայերի «սրտերը կարոտ քաշելով չճմլվեն»։ 2012 թվականից մինչ օրս իրականացվում են նախադեպը չունեցող համալիր և հիմնարար նորոգչական աշխատանքներ, որոնք նախատեսվում են ավարտին հասցնել 2022 թվականին։ Հաշվի առնելով իրականացվող աշխատանքների մեծածավալ ընդգրկվածությունը՝ կարող ենք արձանագրել, որ Մայր Տաճարին տրվում է երկրորդ կյանք:

Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին գտնվում է Էջմիածին քաղաքում՝ Մայր Տաճարից փոքր հեռավորության վրա։ Կառուցվել է 1767 թվականին Սիմեոն Երևանցի կաթողիկոսի օրոք։ Վազգեն Ա կաթողիկոսի օրոք՝ 1986 թվականին, վերանորոգվել է եկեղեցին և կառուցվել է զանգակատունը։

Զվարթնոցի տաճարը կառուցվել է Ներսես Գ Տայեցի կաթողիկոսի օրոք՝ 643–652 թթ-ին։ Ենթադրվում է, որ Զվարթնոցի տարածքում է եղել հեթանոսական Տիր աստծու մեհյանը։ Տաճարը կառուցվել է յոթաստիճան պատվանդանի կենտրոնում։ Արտաքուստ՝ եռաստիճան՝ հաջորդաբար նվազող 3 գլանաձև ներդաշնակ ծավալների միասնական շինություն է եղել։ 10-րդ դարում տաճարն ավիրվել է երկրաշարժից, 1980–90-ական թվականներին վերականգնվել են Զվարթնոցի խորանների սյունաշարերը, արծվախոյակ սյուները, առաջին աստիճանի պատերի ստորին մասը։

1905 թ-ին Թորոս Թորամանյանն ստեղծել է Զվարթնոցի գիտական վերակազմությունը, որի ստույգությունն ապացուցվել է 1906 թ-ին ըստ Ասողիկ պատմիչի՝ XI դարի սկզբին Անիում Զվարթնոցի օրինակով կառուցված Գագկաշեն Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու պեղումներից հայտնաբերված մանրակերտով [մյուս իրեղեն ապացույցը Փարիզի Սեն Շապել եկեղեցու (1243–48 թթ.) որմնաքանդակներն են]:

Ճամփորդության  ծրագիր

Դեկտեմբերի 23

9.15. — մեկնում Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու բակից ուսումնական ժամերգությունից հետո

9.30  —  ճանապարհին կանգառ Սուրբ Հռիփսիմեի վանքում

10.00 — այցելություն Մհեր Աբեղյանի  պատկերասրահ-թանգարան, Հովանոցներով փողոց, ամանորյա տոնավաճառ

12.00  — այցելություն Մայր տաճար և  գանձատուն, ապա Սուրբ Գայանեի վանք, մի փոքր հանգիստ վանքի բակում և շրջայց հայ երախտավորների շիրիմներին։

14.30  —  քայլք քաղաքում, հանգիստ և ընդմիջում  Վաղարշապատի  Տաշիր պիցցայում

16.00 — Վերադարձի ճանապարհին այց Զվարթնոցի տաճար, ապա՝  Երևան։

Ճամփորդության պատասխանատուներ

• Թամար Ղահրամանյան
• Քրիստինե Սահակյանց

Ճամփորդության մասնակիցներ

1. Արմանուշ Ղազարյան (2-3 կուրս)
2. Մերի Քերոբյան (2-3 կուրս)
3. Լիանա Գրիգորյան (2-3 կուրս)
4. Նարեկ Սոսոյան (2-3 կուրս)
5. Արմեն Ավետիսյան (2-3 կուրս)
6. Ռաֆայել Մկրտումյան (2-3 կուրս)
7. Հասմիկ Խաչատրյան (2-3 կուրս)
8. Տիգրան Բրուտյան (2-3 կուրս)
9. Պարգև Թադևոսյան (2-3 կուրս)
10. Հովհաննես Աղայան (2-3 կուրս)
11. Դավիթ Խալաթյան (1-3 կուրս)
12. Աշոտ Վարդանյան (1-3 կուրս)
13. Օֆելյա Առաքելյան (1-3 կուրս)
14. Ջուլիետա Բաբայան (1-3 կուրս)
15. Լիա Ավդալյան (1-1 կուրս)
16. Լուսինե Մելքումյան (1-1 կուրս)
17. Մանյա Կարապետյան (1-1 կուրս)
18. Սոնա Մեհրաբյան (1-1 կուրս)
19. Գոհար Սիմոնյան (2-1 կուրս)

Արդյունքներն ամփոփում ենք տեսանյութերով, պատումներով, որոնք սովորողները հրատարակում են իրենց բլոգներում։

Արդյունքների ամփոփում

Աշխարհի ամենագեղատեսիլ  յոթ անկյուններից  մեկը այն ձորահովիտն է, որ ընկած է Դիլիջան քաղաքից տասնութ կիլոմետր հյուսիս, և ուր գտնվում է Հաղարծնի  վանքը:  Այստեղ 1281 թվականին կառուցված Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու կողքին մի ընկուզենի է աճում, որը եկեղեցուն հասակակից է՝ 700 տարեկան: Ավանդությունն ասում է, որ այդ տաճարը կառուցող վարպետը սովորություն է ունեցել իր կառուցած շենքերի կողքին ընկուզենիներ տնկել:

-Շենքը չմնա, ծառը կմնա, ծառը չմնա, շենքը կմնա,- սիրում էր կրկնել վարպետը: -Տաճարը մարդու հոգին է քաղցրացնում, ընկուզենին՝ բերանը:

Եվ հիմա անանուն վարպետի հիշատակը հավերժացնում են քարե և կանաչ հուշարձանները:

1.Համացանցից գտի՛ր տեղեկություններ Հաղարծնի վանքի մասին, 4-5 նախադասությամբ շարադրիր:

2.Որո՞նք են ‹‹քարե և կանաչ հուշարձանները››:

3.Ինչպե՞ս ես հասկանում  ‹‹ Տաճարը մարդու հոգին է քաղցրացնում, ընկուզենին՝ բերանը››  նախադասությունը: Մի քանի նախադասությամբ շարադրի՛ր մտքերդ այս նախադասության շուրջ։

Տաճար մտնելիս ստանոմ էս հոգեվոր քաղցրություն,  իսկ, արդեն ընկուզենին բերանը այսինքն բարիք է:

4.Դո′ւրս գրիր տեքստից բոլոր հատուկ գոյականները և թվականները։

1.Լրացրե′ք բաց  թողնված  տառերը,  երկհնչյունները:

Ելև-ջ,  վայրէջք,  առօրյա,  բար-րություն,  խոչընդոտ,   մերթ-նդմերթ,   հնէաբան,   մանրէաբանություն,   կիրակնօրյա,   լուսնկա,  պարզ-կա,   կրթօջախ,   մեղմ-րոր,   մեղմորեն,   քնքշորեն,   խավիար,   մատյան,  փաս-ան,   հրեա,  ինքն-ստինքյան:

2.  Հետևյալ համանուններով կազմե′ք նախադասություններ:

Անարգել,   հոտ,   գոլ,   գունդ:

3.Գրեցե′ք   մեկ  հոմանիշ,  մեկ  հականիշ  տրված    բառերի    համար:

Կեղծավոր –Շողոքորթ-անկեղծ

Կարծր –Պինդ-փափուկ

Քնքուշ –Մեղմ-կոպիտ

Ծածուկ –գաղտնի-բաց

Մոլեգին —

4.Որտեղ   հարկավոր  է,  գրեցե′ք   մեծատառերով:

Վահագն Վիշապաքաղ,    սուրբ  Հեղինեի  կղզի,   կենտրոնական  Ասիա,   խաղաղության  համաշխարհային   կոմիտե,   Աշոտ  բռնավոր,  Իրանի   Իսլամական   Հանրապետություն,   Ախուրյան   գետ,   Հայկական   պար  լեռնաշղթա,     Դավիթ   անհաղթ,    Գևորգյան  ճեմարան:

5.Դարձվածքների  իմաստները  գրեցե′ք  մեկ  բառով:

Ոտքերն  ընկնել,   ոտքից   գլուխ,   ճակատը  պարզ,   ծաղիկ  հասակ,  արյունը  գլխին  խփել,   սիրտ  առնել,    քամի  անել:

6.Կազմե′ք   վեց   բառ  քար  արմատով:

7.Կազմե′ք   վեց  բառ   –վածք  ածանցով:

1․Ձեռք բառի ուղիղ և փոփոխված ձևերով ու բայերով կազմի՛ր  դարձվածքներ․

 Առնել, բերել, կարկատել, լվանալ, տալ, մոտեցնել, գնալ, նայել, բռնել, անել, պարել, գցել, պահել։

2․ Ո՞ր բառերում ինքնուրույն գործածություն չունեցող արմատ կա․

 Արվեստագետ,  բազկաթոռ, ուղեկալ, պերճաշուք, պարուսույց, նկարագիր, պատուհան, խավարամած,  լայնեզր, ատամնաբույժ։

3․Ո՞ր բառերի բացատրությունն է սխալ․

 Դեսպակ – շքեղ պատգարակ

Առապար – քարքարոտ, ապառաժոտ տեղ

Դրասանգ – գունավոր թելերի խուրձ

Փաղանգ – արքայական շքախումբ

Թալկանալ – զվարճանալ, ուրախանալ

Առաջադրանք

1.Կետադրե՛լ տրված տեքստը։

Նա ձգվեց մի ճաշացանկ հանեց մուտքի դռան մոտ գտնվող կանգնակից ու տվեց ինձ։ Հաստատ չեմ կարող ասել լույսից էր թե այդքան երկար մեքենա վարելու հետևանքով առաջացած իմ հոգնածությունից բայց կարող եմ երդվել որ ճաշացանկի շապիկի տառերը տարրալուծվեցին ու կրկին հայտնվեցին  երբ նայեցի դրանց։

Ես պետք է որ իսկապես հոգնած լինեմ  մտածեցի  ճաշացանկը դնելով սեղանին։

Քեյսին գրպանից հանեց պատվերները նշելու մի փոքրիկ նոթատետր։

Ձեզ համար խմելու ինչ-որ բան չբերեմ մինչ աչքի կանցկացնեք ճաշացանկը  ասաց նա։

Ես մեկ բաժակ կիտրոնով ջուր պատվիրեցի և նա գնաց բերելու։

2.Կազմե՛լ նոր բարդ բառեր ՝ տրված բառերի առաջին բաղադրիչը դարձնելով վերջին բաղադրիչ։

Ճաշացանկ-

Հուսահատ-

Կիսալուսին-

Սպիտակաթույր-

Հաշվապահ-

Անձնակազմ-

3․Փոխել տրված նախադասության դերբայական դարձվածի շարադրությունը և կետադրել։

Ես մի որոշ ժամանակ լուռ նստեցի՝ չիմանալով ինչ պատասխանել։

համառ

սպեղանի- դեղ

խավարամած

կույտ

անարգ

ոխակալ

խուճապ-իրարանցում

անզնուրաց

բասարկուն-գրպարտիչ

ըմպանակ-սկահակ, բաժակ

1.Գտի’ր սխալները:

ա. Աշտարակի թեքության մասին մարդիկ հետագայում տարածեցին զանազան հակամետ և թյուր կարծիքներ:

բ. Հիմա միայն Պարրոտը հասկացավ, որ Արարատին՝ որպես հայության անխախտ սյուն, սրբություններից ամենանվիրականն են համարում:

գ. Տուշպա քաղաքի՝ բարձրաբերձ պարիսպներով և ամրակուռ դարպասներով միջնաբերդի ամրացումը կապված է իրեն անվան հետ:

2․Տրված բառակապակցությունների իմաստները բացատրի՛ր:

ա. կաթոլիկ եկեղեցու վանահայր,

բ. գյուղական խաղաղ կյանքին նվիրված ստեղծագործություն,

գ. խակ խաղող,

դ. կռունկների խումբ:3Բացատրե’ք տրված դարձվածքների իմաստները։

երկնագույն արյուն, ծոծրակը քորել, կոկորդում նստել, ձայն բարբառո հանապատի:4Դուրս գրի’ր արևմտահայերենին հատուկ հինգ բառ ու քերականական ձև։

Յուր արհեստն ալ սիրո միջնորդությունն էր. այրերուն կին կը գտներ, կիներուն այր կը մատակարեր և զանոնք իրարու հետ ամուսնացնելով՝ յուր աշխատության վարձքը կընդուներ:

Ուրիշի ուղղակի խոսքը փոխակերպի՛ր անուղղակի խոսքի։
1․ -Այսպիսի երջանկության ես երբեք չեմ հանդիպել իմ կյանքում,-խոստովանեց Գարեգինը։

2․Դերասանն ասաց.

-Ես ստանձնեցի այս դերը, որպեսզի բեմից ասեմ այն, ինչ չեմ ասել կյանքում։

3․Ասատուրն ասաց.

-Բագրա՛տ, վաղուղ էի քեզ փնտրում, որովհետեւ համոզված էի, որ դու ինձ համար կանես այն, ինչ պատանեկան տարիների բարեկամությունն է պարտադրում։

4․Օտարազգի գիտնականը խոստովանեց.

-Վախենում էի, թե Հայաստանում կհանդիպեմ մի հինավուրց երկրի ծերացած ժողովրդի, բայց օր օրի համոզվում եմ, որ այս հնադարյան հողի վրա ապրում է կենսունակ մի ժողովուրդ։

5․Իսրայելն ասաց որդուն.

-Հրաշքի չպիտի սպասենք, մենք մեր ձեռքով պիտի փրկվենք, իսկ եթե մեռնենք՝ միայն հերոսի մահով։

6.Առանց քեզ, ես դժվար եմ պատկերացնում իմ երջանկությունը, – ասաց տղան Գոհարին:

7.Հայրը մեղադրում է որդուն.
-Դու փախչում ես քո մասնագիտությունից և քեզ արդարացնելու համար, փորձում ես մեղավորներ փնտրել:

8.Վիկտոր Համբարձումյանը պատասխանեց.
-Երբ կարոտում եմ երկինքը, գալիս եմ Բյուրական, բայց ոչ թե աստղադիտակից եմ նայում, այլ նստում եմ տանս առջև և հիանում երկնքով:

Արամը դիմեց երեխաններին

• հիմա ամեն մեկտ մի ատոր եք պատրաստում դեր համար